Wandel- en Fietsroute 2019

Wandelroute / Route van plezier: wandelroute langs cafés en sociëteiten door Geert Doeven

Het thema Plekken van Plezier leidt bijna automatisch tot een fors aantal cafés en aanverwante gelegenheden op de lijst van te bezoeken monumenten. Een goede reden om hieraan een themaroute te wijden. We doen dat in de vorm van een wandeling door het centrum van Leiden. Bij de monumenten wordt steeds het overeenkomstige nummer in het programmaboekje vermeld. Helaas is het vanwege gedeeltelijke openstelling niet mogelijk om alle genoemde gelegenheden op dezelfde dag te bezoeken. Wilt u alle plekken van plezier bezoeken, is het advies om de wandeling over twee dagen te spreiden. De themaroute start bij het Stadhuis (pand nr. 1). Steek staand met de rug naar het Stadhuis de Breestraat over en loopt rechtsaf. Links de eerste steeg in, de Pieterskerk-Choorsteeg. Loop deze uit tot je bij de Pieterskerk (24) bent. Aan de linkerkant van de kerk zit het gelijknamige café. Vandaar verder door de Kloksteeg, over de brug, links en na 50 meter weer rechts, Kolfmakersteeg. Daar bevindt zich de sociëteit van studentenvereniging Catena (28, alleen op zaterdag open). Vandaar is het maar 10 meter terug lopen naar de volgende pleisterplaats, café l’Espérance (27) op de hoek van het Rapenburg. Daarna volgt een ontspannende wandeling over het Rapenburg. Steek één van de bruggen over want aan de overkant, op huisnummer 24, is de sociëteit van Augustinus (23, alleen op zondag). De wandeling voert verder over het Rapenburg en rechtdoor op het Kort Rapenburg. Vervolgens rechts, de Boommarkt op. Aan de rechterhand is daar al snel de volgende sociëteit, die van Quintus (7). Ga verder over de Boommarkt tot bij Hotel Nieuw Minerva (8, alleen op zaterdag). Bekijk daar de logeerkamer van Mary Servaes, beter bekend als de Zangeres Zonder Naam, en ga door de aanpalende steeg naar de Breestraat, rechts om uit te komen bij de sociëteit van Minerva (6, alleen op zondag). De volgende stop is wat verder lopen. Ga door de Breestraat tot voorbij het Stadhuis, sla linksaf, ga over de Koornbrug, rechtdoor en vervolgens rechtsaf door de Nieuwstraat tot bij de Hooglandse kerk (19), daar links en snel weer rechts, de Hooglandsekerk Choorsteeg. Daar kun je niet om Café De Bontekoe (20) heen. Nog geen genoeg van de cafés? Loop dan terug naar de Hooglandse Kerk en ga rechtsaf de Hooglandse Kerkgracht op. Alsmaar rechtdoor, over de Oude Rijn, kruis de Haarlemmerstraat en ga door de Grevenstaat. Aan het einde links en vervolgens rechts over de brug. Even rechtdoor tot de Lange Gracht, daar oversteken en rechtsaf. Hier is brouwerij Pronck (16). Daar kan niet alleen een biertje worden gedronken maar ook het proces van totstandkoming worden aanschouwd. De route eindigt officieel hier, maar uiteraard is elk van de cafés een goed eindpunt. En let wel: het gaat om de monumenten!

Fietsroute / Fietsroute langs zelden opengestelde monumenten door Geert Doeven

De fietsroute van dit jaar voert de OMD-fietser langs 21 panden. Daarvan zijn er 14 zelden of nooit open geweest tijdens de Leidse Open Monumentendagen. Bij ieder pand wordt het nummer, dat ook op het kaartje staat vermeld, aangegeven. Een tocht voor fijnproevers dus. De lengte van de route bedraagt 10,8 kilometer. Voor belangstellenden is er een uitstapje door Oegstgeest.

Startpunt van de fietsroute is het Stadhuis (01). Je kunt daar de fiets nog even laten staan om lopend over te steken naar Breestraat 107 (02). Daarna wel op de fiets stappen met het stadhuis aan de rechterhand. Na 200 meter is rechts de Stadsgehoorzaal (04) en links het Gemeenlandshuis van Rijnland (03). Nog eens 50 meter verder is rechts de Sociëteit van Studentenvereniging Minerva (6, alleen open op zondag). Schuin daar tegenover is bioscoop Trianon (05). Na een bezoek aan dit bijzondere filmhuis ga je 20 meter terug, de Mooi Japiksteeg in. Die brengt je naar het begin van de Pieterskerkgracht. Daar vindt je aan de rechterkant achtereenvolgens de Gymnastiekschool (22) van 1861 en Ars Aemula Naturae (21). Je rijdt door tot de volgende kruising en slaat daar rechts af, de Lokhorststraat in. Je rijdt rechtdoor tot het Rapenburg en slaat daar rechtsaf. Even voorbij het Rijksmuseum van Oudheden bevindt zich de Sociëteit van Augustinus (23, alleen zondag). Na Augustinus het Rapenburg af tot het eind en linksaf het Noordeinde op. Over het spoor rechtdoor, na ca. 500 meter, bij de moskee, sla je linksaf, Ter Haarkade. Neem de tweede straat links, Ten Katestraat. Al snel aan de rechterkant de Speeltuin Westerkwartier (33). Een wondere plek midden in deze volkswijk. Weer op de fiets en verder door de Ten Katestraat, einde links, De Genestetstraat. Einde rechts Haagweg. Bij de stoplichten (voor het spoor) linksaf en over de brug wederom links, Morsweg (NB voorzichtig met oversteken). Na 250 meter is links roeivereniging Die Leythe (32, alleen zondag). Morsweg volgen tot het eind, dan rechtsaf over het fietspad langs de Doctor Lelylaan. Net voor de stoplichten even rechts en door de tunnel naar de Diamantlaan. Einde weg links, Amethistkade en daarna rechts Aquamarijnstraat. Deze gaat met een bocht naar rechts over in de Hoge Morsweg. Die volg je, o.a. langs scheepswerf Akerboom en aan het einde links en over de busroute naar de Engelberthahoeve (35). Na bezoek even terug en rechtsaf over de fiets/busbrug, en meteen rechtsaf, over het fietspad langs de Rijndijk. Na 350 meter links de Maria Middelareskerk (34). Door naar het eind, bij de Haagsche Schouw rechtsaf en net voor de rotonde linksaf Rhijnhofweg. Na 100 meter links Huize Rhijnhof (36, alleen zondag). Na bezoek zelfde weg terug, bij de rotonde links langs de Haagsche Schouwweg, alsmaar rechtdoor en volg de bordjes naar knooppunt 4. Aangekomen bij dit knooppunt is er een mogelijkheid voor een extra lus door Oegstgeest. Zie verder in de beschrijving. Voor linea recta naar Leiden ga je rechts, de Wassenaarseweg af en bij de rotonde weer rechts, Rijnsburgerweg. Alsmaar rechtdoor tot je bij de nieuwe Valkbrug komt, die leidt direct naar Molenmuseum De Valk (14). Daarna loop je met de fiets aan de hand naar het Kegelhuis (15, alleen zaterdag) aan de 2e Binnenvestgracht 19. Je stapt weer op de fiets en rijdt vanaf de molen gezien linksaf, de Lammermarkt verder op. Op Lammermarkt 63 bevindt zich het voormalig Koetshuis (13). Vanaf het koetshuis rechtsaf, langs de Nieuwe Mare, over de brug rechts, vervolgens aan de linkerhand de Leidse Schouwburg (10, alleen zondag) en 50 meter verder Theater Imperium (11, alleen zondag). Na het bezoek aan de theaters terug naar de Lange Mare, meteen is daar de Marekerk (17, alleen zaterdag). Vervolgens derde straatje rechts, Vrouwenkerkkoorsteeg en bij splitsing links aanhouden. Iets verderop moet je even lopend de Haarlemmerstraat oversteken en door naar de Rijn. Aan de overkant Hotel Nieuw Minerva (8, alleen zaterdag) met de logeerkamer van Zangeres Zonder Naam. Ten slotte fiets je door de Vrouwensteeg naar de Breestraat waar je links af gaat en na 300 meter weer terugkeert bij het Stadhuis. 

> Lus Oegstgeest (lengte 3 kilometer) / zie OMD-gids, pagina's 92 en 93

Bij knooppunt 4, Wassenaarseweg linksaf. Al snel aan de rechterkant zie je kasteel Endegeest, helaas dit jaar niet open. Na 800 meter naar rechts, Endegeesterstraatweg. Wél open is Kwekerij de Groene Cirkel aan de Zwaluwlaan. Deze bereik je door rechtsaf te slaan (Goudvinklaan) en na 300 meter weer links. Terug naar de Endegeesterstraatweg. Deze gaat al snel over in de Rhijngeesterstraatweg. Je komt en meteen bij het Gemeentehuis van Oegstgeest (op nummer 13). Via dezelfde ingang kun je ook bij de Boerderij van Voogd (Rhijngeesterstraatweg 1) bezoeken. Door naar de rotonde. Daar neem je de tweede afslag, Nassaulaan en vervolgens de eerste recht, Mauritslaan. Na 200 meter kom je bij de Regenboogkerk alwaar een expositie. Vanaf de kerk volg je de Mauritslaan die overgaat in de Julianalaan en die weer in de Prins Hendriklaan. Einde straat oversteken en linksaf Geversstraat. Deze gaat vanzelf over in de Rijnsburgerweg. Alsmaar rechtdoor tot je bij de nieuwe Valkbrug komt, die leidt direct naar Molenmuseum De Valk (14). Hier zit je weer op de basisroute. 

 / Geert Doeven